Rusya seçimleri üzerine: AGİT neden var ya da ne işe yarar (II)
Avrupa Parlementosu, seçim sonuçlarının tahrif edildiği iddialarının ortaya çıkması halinde Rusya’da düzenlenecek olan parlamento seçimlerini tanımama kararı alabilir.
Litvanyalı vekil ve eski Başbakan Andrius Kubilius, Avrupa Parlamentosu’nun Rusya ile ilişkilerine dair savaş ilanı gibi raporlar hazırlıyor. Mayıs ayındaki taslak raporunda Kubilius, Avrupa Birliği’ne Duma seçimlerini tanımama çağrısında bulunmuştu.
Önceki yazıda bahsedilen raporda, şu ifadeler yer almıştı:
“AB, 2021'de Rusya’da yapılacak parlamento seçimlerinin hileli olarak kabul edilmesi halinde, Rusya parlamentosunu tanımamaya ve Rusya’nın, Avrupa Parlamentosu toplantıları ile uluslararası kuruluşlardan dışlanmasını talep etmeye hazır olmalıdır.”
Bu rapor, mayıs ayında henüz 6 sayfalık bir taslak halindeydi. Kubilius, o zamandan beri epey gayret sarf ederek raporun dün sunulan 32 sayfalık son halini oluşturdu.
Rapor bugün, AB Parlamentosu’nda görüşülecek.
Batı siyasetinin bir aparatı olarak AGİT
Üye devletlerin büyük çoğunluğu Avrupa Birliği (AB) ve NATO mensubu olduğu için AGİT, bir süredir tarafsız bir mekanizma olarak varlık göstermiyor.
Batılı üye devletlerin çoğunluğunun AGİT’i kendi ajandaları uyarınca kullandığı mesnetsiz bir iddia değil, somut olaylarla ispat edilebilir.
Örneğin, AGİT veya daha doğrusu AGİT’in seçim gözleminden sorumlu kurumu Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu (ODIHR), 2020 seçimlerinde Belarus’a gözlemci göndermeyi reddetti.
Ancak yine de AGİT, geçen yılın kasım ayında seçimlerin tanınmamasını talep etti. Bunu söylerken de Batı tarafından finanse edilen “Golos” adlı STK’nın gözlemcilerine güvendi.
AGİT’in ne kadar taraflı olduğunun bir başka örneği de Ukrayna’ydı. Donbass’taki çatışmalarda AGİT gözlemcileri, yine geçen yılın kasım ayında Kiev yönetiminin karşılıklı ateşkes ihlallerinde meydana gelen can kayıplarının dörtte üçünden sorumlu olduğunu belirten bir rapor yayımladı. Ancak raporun ardından, ihlallere son verilmesine dönük bir çağrı ya da kınama mesajı gelmedi.
Öte yandan AGİT’in dönem başkanı Ann Linde, Rusya’daki “muhalifleri” [blog yazarı Aleksey Navalnıy ve ekibi] desteklediklerini de beyan etti.
Bu kadarı şimdilik yeterli.
Seçimlerin hileli olup olmadığına kim karar veriyor?
ODIHR, tıpkı bir yıl önce Belarus’ta olduğu gibi Rusya’daki seçimlere de gözlemci göndermeme yönündeki kararının gerekçesini sudan sebeplere dayandırdı.
Daha önce Golos örgütü, Belarus seçimlerinin hileli olduğunu iddia eden bir rapor hazırlamıştı. Batılı politikacılar ve medya, Devlet Başkanı Aleksandr Lulaşenko’nun galibiyetini bu nedenle tanımamıştı ve o zamandan beri Svetlana Tihanovskaya’nın mağlup olduğuna dayanak olarak Golos’un raporu gösteriliyor. Ancak Golos’un raporunda sadece, Lukaşenko’nun yüzde 80 değil, yaklaşık yüzde 60'lık bir oy oranına eriştiği bilgisi yer alıyor.
Bu nedenle Batı’nın şimdi aynı senaryoyu Rusya’da tekrarlamaya çalıştığı varsayılabilir; mevcut senaryoya ODIHR gözlemci göndermemesiyle birlikte Golos, Rusya seçimlerinin tahrif edildiğini iddia edecek. Ve eğer işler Kubilius’un arzu ettiği gibi giderse, Batı da Rus parlamentosunu [ve dolayısıyla Rus hükümetini de] tanımayacak.
Golos
Golos, fon verenlerin duymak istediği nihai sonuçları bildiren ve Batı tarafından finanse edilen bir STK.
Golos’un Batı tarafından finanse edildiğini kimse inkar etmiyor. Ayrıca Batılı sponsorların listesi uzun, fakat Batı medyası, kamuoyuna yalnızca bütçesini Amerikan yönetiminden alan Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) ve USAID’i bildiriyor.
Rus telefon şakacıları Vovan ve Lexus, bir ara NED’in idari kadrosunu da işletmişti. Görüşmede NED’in şefleri, Tihanovskaya’yla görüştüklerini zannederek, Rusya’da Navalnıy ve ekibini; Belarus’ta ise radikal milliyetçileri desteklemekten nasıl çekinmediklerini anlattılar.
NED’in bu konuda deneyimi var, çünkü Ukrayna’daki Maydan darbesinde de neo-Nazi sokak çetelerine güvenmiş ve başarılı olmuşlardı.
Bunun yanı sıra Golos, Almanya’dan da destek alıyor. Bu dikkate değer, zira Golos’un faaliyeti, Rusya’da başlangıçta Amerikan renkli devrim uzmanlarının finansmanı nedeniyle “yabancı ajan” statüsü almıştı.
Finansörlerin kendileri, Almanya’dan para geldiği bilgisinin “Rus propagandası” ürünü olmadığını da söylüyor. Bu bilgiyi de Heinrich Böll Vakfı’nın Doğu Avrupa’dan sorumlu yöneticisi Walter Kaufmann’ın hedef alındığı telefon şakasına borçluyuz. Burada Kaufmann, Golos’a para yedirdiklerini açıkça dile getiriyor.
Golos ve ODIHR işbirliği
Son günlerde Golos ve ODIHR arasında bir eşgüdüm olduğuna dair emareler ortaya çıkmaya başladı.
İnternette birkaç gündür gerçekliği tartışılmayan ve çokça paylaşılan bir video dolanıyor. Video, Golos’un düzenlediği bir seminerde gizlice çekildi.
Videoda konuşmacının arkasında, ODIHR logosunun bulunduğu bir powepoint sunusu göze çarpıyor ve konuşmacı şunu ifade ediyor:
“Bu seçimin gayrimeşru olduğunu göstermenin görevimiz olduğunu hatırlatmak istiyorum.”
Son derece dürüst. Golos’a, seçim gözlemi ile ilgili değil, seçimleri itibarsızlaştırma görevi verildi, bunu söylüyor ve şöyle devam ediyor:
“Bunu nasıl yapacağız? Analistlerimiz, önceki seçimlerde olduğu kadar çok ihlal kaydedemeyeceğimizi söylüyor. Fakat bir planımız var: Bu eğitimin sonunda her birinize talimatlar içeren birer broşür verilecek. Her birinizin sandıklardan atılması için gerekli koşulları yaratacağız.”
Burada göz çarpan, Rusya seçimlerinin tahrif edilmeyeceğinden Batı’nın da emin olması.
Muhtemelen daha fazlası da gelecekti ama kadın, bir süre sonra kayda alındığını fark ediyor ve çekimi yapan şahıstan kamerayı kapatmasını istiyor.
Muhatapların tepkisi
Videonun yayılmasının ardından ODIHR’ye de cevap hakkı doğdu. Videoyu paylaşan RT muhabiri Murad Gadziev’e yanıt veren ODIHR resmi hesabı, şunları kaydetti:
“Bu olayın ODIHR veya seçimlerle ilgili çalışmalarımızla herhangi bir ilgisi yoktur. Rusya’da bu hafta yapılacak seçimleri gözlemlemeyeceğiz ve Rusya’da yurttaş gözlemcilere eğitim vermedik.”
ODIHR, açıklamada Golos’un, kendi logolarını bilgileri dışında kullandığını iddia ediyor. Söz konusu olan bir aile şirketi değil, uluslararası bir kurum; böyle bir durumda kınama mesajı beklenirdi ama gelmedi.