जुन्यातून नवीन इमारतीत शिफ्ट झाल्यावर सर्वात मोठ्ठा दिसणारा बदल म्हणजे, भरपूर प्रकाश. नवीन असल्यामुळे रंग उरंगलेला फिक्का नसून पांढरा शुभ्र असतो. प्रत्येक खोलीची एक बाजू ही काचेची मोठी खिडकीच. जुन्या मोझॅइक टाईल्स किंवा करड्या रंगाच्या कोब्याच्या जागी आता गुळगुळीत, उजेड परावर्तित करणाऱ्या व्हिट्रीफाइड टाईल्सने घेतलेली असते. पूर्वी मोठ्याशा न्हाणीघरात घासून, आपटून, कपडे धुण्यापुरता एकच दगड लावलेला असायचा. आता टॉयलेट चे आकारमान लहान झाले असले तरी पूर्ण जमीन व भिंतींना सिरॅमिक वा व्हिट्रीफाईड टाईल्स चा मुलामा असतो. प्लम्बिंग आणि इलेक्ट्रिकल वायरिंग ही कंसील्ड झाल्या मुळे स्वच्छता आणि उजेड, दोन्ही साध्य होतात. धूळ, घाण बसण्याच्या जागा कमी झाल्यामुळे, घरं अधिक चकचकीत, प्रसन्न वाटतात.
वॉर्डरोब्स ची पद्धत रुळल्या पासून कपड्यांचा ढिगारा असलाच तरी पटकन कपाटात कोंबता येतो. स्वयंपाकघरातलं सामान ट्रॉलीज मध्ये बंदिस्त राहतं व डोळ्यांवर भांड्यांच्या पसाऱ्याचा ताण पडत नाही. चपलांसाठी शू रॅक, सौंदर्य प्रसाधनांसाठी ड्रेसिंग टेबल, पुस्तकांसाठी बुक केस, उशा चादरींसाठी स्टोरेज वाला सोफा कम बेड. अश्या, सामानाची झाक पाक व व्यवस्थित ठेवण्याच्या छान सोयी चलनात आल्या आहेत. भरपूर पैसे खर्चून इंटिरियर केलेलं असल्यानं पूर्वी पेक्षा छत बुटकं असलं तरी घरं कशी टुकटुकीत, दिसतात. करोना नंतर वर्क फ्रॉम होम, पॉडकास्टींग, वलॉगिंग करणाऱ्यांचं प्रमाण वाढल्यानं, प्रत्येकाला एक छोटी का असेना पण स्वतंत्र साउंड प्रूफ खोलीची गरज भासू लागली आहे. तेवढ्याच क्षेत्रफळात घरात जास्त खोल्या पण लहान आकाराच्या, ही नवीन लेआऊट पद्धत अश्यांच्या पत्थ्यावरच पडली आहे.
या उंच इमारतींमध्ये लिफ्टनेच दळण वळण सुरु झाल्यामुळे शेजार-पाजारी आणि इतर सदस्यांच्या भेटी गाठी घडण्या साठी खास प्रयत्न करावे लागतात. नाहीतरी हल्ली व्यक्ती सामोरा समोर बसलेल्या असल्या तरी मोबाईल मध्येच डोकं खुपसून असतात. त्यामुळे घरात खेळणारी लहान मुलं अथवा ज्येष्ठ नागरिक असल्या शिवाय, या परिस्थितीचं कुणाला फारसं काही वाटत नाही. ह्यावर, एकमेकांच्या घरी जाणं हा वाटत असलेला घोळ टाळून, एकत्र बाहेर हॉटेलिंग करणं, ट्रीपला, हायकिंग ला जाणं, असे उपाय लोकांनी शोधलेच आहेत. आता प्रत्येक नवीन इमारतीला खाली वॉचमन, cctv असतो. त्याने महानगरातल्या चोऱ्या काही कमी झाल्यात असं वाटत नाही पण पूर्वी दारावर येणारे सुऱ्यांना धार काढणारे, पापड, खरवस, मध, पणत्या व तत्सम सामान विकणारे, बोहारिणी वगैरेंचे पोटा पाण्याचे वांधे झाले हे मात्र खरं. यालाच इंग्रजीत गेटेड कम्युनिटी म्हणतात. म्हणजे गेटच्या आत गेलं, की तुमचा बाहेरच्या जगाशी तसा संबंध उरत नाही. आतच क्लब हाऊस, स्विमिंग पूल, लाऊंज, जिम, किड्स प्ले एरिया वगैरे सुविधा असतात, फक्त सदस्यांसाठी. परवानगी शिवाय कुणी आत शिरू शकत नाही. पूर्वी बहुतांश सरकारी निम सरकारी वसाहतीच अशा असायच्या - ONGC, SBI, आर्मी, या सारख्या. आता खाजगीकरणाच्या रेट्याने त्या लोप पावत चालल्या असल्या तरी इतर विकासकांनी मात्र ही संकल्पना उचलून धरली आहे व ती लोकप्रिय होत आहे.
काही गेटेड कॉम्युनिटीज इतक्या मोठ्या असतात कि एखादं छोटं नगर च जणू. पाचेकशे बिऱ्हाडांची, २०-२५ मजली, ५-६ इमारतींची सोसायटी. प्रत्येक घराकडून मासिक पाचेक हजार रुपये मेंटेनन्स म्हंटलं, तरी महिन्याला पंचवीसेक लाखाचा गल्ला जमा होतो. मग त्यात भांडणं, गटबाजी, राजकारण हे ओघानं येतं. काही ठिकाणी मजल मारामाऱ्यां पर्यंतही जाते. तरी गुण्यागोविंदानं राहणारे, सोसायटीच्या कामकाजाचं नीट व्यवस्थापन करणारेही काही कमी नाहीत. एकंदरीत या नवीन इमारतींमुळे, खाजगी भौतिक जीवनमानाचं स्तर उंचावलं तर आहेच, अर्थात त्याची आर्थिक, व सामाजिक किंमत मोजूनच.
अगं, तुझं नवीन घराचं इतकं छान वर्णन वाचून मला तर आमचं हे घर फारच जुनं, थकलेलं असं वाटायला लागलंय आणि अशा गेटेड कम्युनिटीचा अनुभव घ्यावासा वाटायला लागलाय