Verwachtingen over een Amerikaans-Saudisch veiligheidspact temperen
Verwacht een 'minder-voor-minder'-uitkomst van een aanstaand Amerikaans-Saudisch veiligheidspact. De oorlog van Israël tegen Gaza heeft de plannen van Washington belemmerd om normalisatie met Tel Aviv door te drukken en Riyad weg te trekken van de Russisch-Chinese invloedssfeer.
Er is mogelijk een historisch veiligheidspact in de maak tussen de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië dat een weg zou kunnen openen naar de normalisatie van het koninkrijk met Israël. Beide partijen staan te popelen om een overeenkomst te sluiten die hun beroemde 'olie-voor-veiligheid'-akkoord uit 1945 zal vervangen.
Er moet echter een voorbehoud worden gemaakt. Die 80 jaar oude overeenkomst tussen president Franklin Roosevelt en koning Abdulaziz Al-Saud is de afgelopen jaren op de proef gesteld toen het mondiale machtsevenwicht verschoof en een deel van hun wederzijdse vertrouwen wegvaagde.
Met de Arabische opstanden van vorig decennium kwamen de eens zo betrouwbare communicatielijnen tussen Riyad en Washington onder druk te staan en verminderden de achterkanalen. De eens zo solide alliantie begon te lijden onder het gebrek aan vertrouwen en de afnemende invloed van de VS. Drie specifieke ontwikkelingen onderstreepten dat de pijlers van de relatie tussen de VS en Saoedi-Arabië wankel waren geworden:
Ten eerste de oprichting van OPEC+, de hersenspinsel van de Russische president Vladimir Poetin en de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (MbS), die een tijdperk van onafhankelijker productiebeleid inluidde; ten tweede de beslissing van Riyad om toe te treden tot de multipolaire BRICS en de Shanghai Cooperation Organization (SCO); en ten derde de Saoedische beslissing om de betrekkingen met Iran te normaliseren, een verbintenis die in maart 2023 werd geformaliseerd in een vredesakkoord met Chinese bemiddeling.
De raison d'être van een vernieuwd Amerikaans-Saudisch partnerschap staat niet ter discussie. De dramatische gebeurtenissen van 7 oktober 2023 in de Gazastrook hebben het idee van de regering Biden aan diggelen geslagen dat het Palestijnse probleem "zichzelf oploste" en dat het enige dat nodig was een nette Saoedisch-Israëlische normalisering was.
In plaats daarvan is de Palestijnse kwestie teruggekeerd naar het middelpunt van de West-Aziatische veiligheid en is er geen speelruimte meer om de regio te misleiden, empathie voor de Palestijnse zaak te veinzen of rond te paraderen als een barmhartige Samaritaan op de Arabische straat.
Ook speelde Iran zijn kaarten efficiënt uit om de As van Verzet naar het voorplein te brengen, iets wat de Arabische regimes in de Golfstaten aan het wankelen bracht, wat op zijn beurt ook een kans bood voor de regering Biden om hun oude bondgenoten weer in te schakelen.
Het verband tussen de regionale eisen voor een staakt-het-vuren, de humanitaire crisis in Gaza en de oproepen tot vrijlating van Israëlische gevangenen die door Hamas worden vastgehouden, heeft Washington in staat gesteld om weer de belangrijkste gesprekspartner op het diplomatieke spoor te worden.
Toch blijft het voor de VS een glibberig pad om zich opnieuw op te werpen als de belangrijkste beïnvloeder in de regio. Er is in de tussentijd te veel veranderd in West-Azië en de wereld.
De brede strategie van het Biden-team is om het nieuwe ecosysteem rond de Abraham-akkoorden, waar Donald Trump patent op heeft, te voeden door een Israëlisch-Saudisch akkoord voor te stellen als de spil van een bredere politieke overeenkomst. Het Witte Huis stelt zich voor dat dit de weg zou vrijmaken voor de wederopbouw van Gaza en de oprichting van een Palestijnse staat, wat de integratie van Israël in zijn Arabische buurlanden een stuk dichterbij zou brengen, terwijl Washington zijn aandacht zou kunnen richten op de regio Azië-Stille Oceaan en Eurazië om de opkomst van China te belemmeren en het vermogen van Moskou om China strategische ruimte te bieden op het wereldtoneel, uit te hollen.
In plaats van een robuuste strategie is het bovenstaande een adembenemend ambitieuze utopie gezien de groeiende lijst van existentiële uitdagingen voor Washington: een economie onder het gewicht van de ongekende schuldenlast; tegenstrategieën door de as Rusland-Iran-China; de dreiging van 'de-dollarisering' die aan kracht wint in de wereldeconomie nu steeds meer landen in het Zuiden experimenteren met alternatieve valuta in hun internationale vereffening.
Het is denkbaar dat een van de belangrijkste overwegingen in het koortsachtige Amerikaanse hoofd is om Saoedi-Arabië en de VAE zover te krijgen dat ze zich distantiëren van een gecoördineerde aanval op de oliedollar tijdens de komende topontmoeting van de BRICS in Kazan, Rusland, op 22-24 oktober - een bijeenkomst waarvan verwacht wordt dat het een spelwisselaar zal zijn in het "de-dollariseringsproces".
De komende top in Peking deze maand tussen president Xi Jinping en de Russische president Vladimir Poetin zal prioriteit geven aan de herstructurering van de internationale financiële orde. Uit de laatste gegevens van het Amerikaanse ministerie van Financiën van 17 april bleek dat China's bezit aan Amerikaanse staatsobligaties in februari was gedaald tot 775 miljard dollar, een daling van 22,7 miljard dollar ten opzichte van een maand eerder. De Global Times stelde dat "de inkrimping een structurele aanpassing van China's valutareserves markeert, die wordt beïnvloed door factoren zoals de betalingsbalans van het land en de winsten op Amerikaanse staatsobligaties". Het concludeerde ook het volgende:
Nu de wereldwijde trend naar de-dollarisering is ingezet, hebben veel landen hun reserves versneld gediversifieerd door hun goudreserves te vergroten en lokale valuta's te gebruiken voor internationale betalingen. De goudreserves van China bedroegen eind maart 72,74 miljoen ounces, een maandelijkse stijging van 160.000 ounces. Dit is de 17e maand op rij dat het land zijn goudreserves heeft uitgebreid.
De cijfers spreken voor zich. Zoals een inzichtelijk recent commentaar in de Amerikaanse media aangeeft:
Er zijn [door BRICS] geen concrete plannen toegezegd of uiteengezet, maar alleen al het uitspreken van het idee op het wereldtoneel verschuift het Overton-venster van wat acceptabel is om publiekelijk over te praten als het gaat om het tegengaan van de dominantie van de Amerikaanse dollar in de handel. Hoewel er geen BRICS-valuta op komst is, is het idee er wel en is het niet langer een ondoordacht en marginaal concept.
Het volstaat om te zeggen dat de onderhandelingen tussen de VS en Saoedi-Arabië over een veiligheidspact vandaag de dag ofwel klaar zijn voor een spannend einde op Riyadh's voorwaarden - of kunnen meanderen, onverankerd, in ieder geval tot na de Amerikaanse verkiezingen in november (33 Senaatszetels en alle 435 zetels in het Huis worden ook verkozen op 5 november).
Een Saudische topcommentator merkte op dat "de hele regio op het punt staat om de laatste puntjes op de i te zetten tegen de achtergrond van de oorlog in Gaza. Dit zou kunnen leiden tot een overeenkomst waardoor sommigen ofwel van hun hoge paard vallen ofwel naar de rand van de afgrond rennen. In beide gevallen zullen ze een zware prijs betalen."
Een inzichtelijk rapport in de Guardian onthulde deze week dat hoewel de ontwerpovereenkomsten tussen de VS en Saoedi-Arabië over veiligheid en het delen van technologie klaar zijn, er onzekerheid in het verschiet ligt omdat deze overeenkomsten bedoeld waren om gekoppeld te worden aan een bredere West-Aziatische regeling waarbij Israël en de Palestijnen betrokken zijn. Anders gezegd, premier Benjamin Netanyahu moet aan boord worden gehaald over moeilijke onderwerpen zoals een permanent staakt-het-vuren in Gaza en de oprichting van een Palestijnse staat. En alle kansen zijn verkeken als hij een offensief op Rafah lanceert.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Saoedi's nu "aandringen op een bescheidener plan B, dat de Israëli's uitsluit," schrijft de Guardian. Vanuit geopolitiek perspectief zou een afgezwakt plan B nog steeds aantrekkelijk kunnen zijn voor de diplomaten van Biden omdat het "een strategisch partnerschap met Saoedi-Arabië zou verstevigen dat de oprukkende Chinese en Russische invloed op afstand zou houden. [Maar het is verre van duidelijk of de regering - laat staan het Congres - zo'n minder-voor-minder uitkomst zou accepteren."
Netanyahu is er vrijwel zeker van dat hij een normalisatiedeal met de Saoedi's op dit moment beschouwt als "een mijnenveld dat niet kan worden overgestoken vanwege de politieke kosten die ermee gemoeid zijn".
Er is een beroemde regel uit een satirisch lied dat in 1931 werd geschreven door de Sovjetliedjesschrijver Vasilij Lebedev-Koematsj, die ruwweg vertaald kan worden als "Het papier is het belangrijkste in het leven / Bewaar het goed zolang je leeft / Want zonder een goed papier ben je niet meer dan een insect."
Wijlen Michail Gorbatsjov moest betreuren dat hij geen "fatsoenlijk document" over de NAVO-uitbreiding had geëist. De Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman zou Gorbatsjovs spijt moeten zien als een waarschuwing.
The Red Pill Observer is een door lezers ondersteunde publicatie. Om nieuwe berichten te ontvangen en mijn werk te steunen, kunt u overwegen een gratis of betaalde abonnee te worden.
Als alternatief kunt u hier een fooi geven: Fooienpot