Editie 10 | Is de bearmarkt voor risico-assets voorbij?
Het jaar 2023 is goed begonnen, maar is de bearmarkt nu echt voorbij? Ik denk het niet!
Geachte aandeelhouders,
Het is jullie als doorgewinterde investeerders vast niet ontgaan dat 2022 een dramatisch jaar was voor risico-assets. De Amerikaanse S&P 500 ging met 19,64 procent onderuit, de Nasdaq met 33,1 procent en Bitcoin verloor zelfs 64 procent van zijn waarde. Tot nu toe verloopt het jaar 2023 heel anders en staan deze assets stuk voor stuk riant in de groene cijfers. De grote vraag is natuurlijk of de bearmarkt definitief voorbij is en we ons kunnen opmaken voor een nieuwe bullmarkt.
Persoonlijk denk ik - jammer genoeg - van niet.
Het is zeer onwaarschijnlijk dat de zeepbel, die de afgelopen 10 jaar is opgebouwd met een rentestand van 0 procent en biljoenen dollars aan quantitative easing, niet implodeert met een rente van bijna 5 procent en 95 miljard dollar aan quantitative tightening van de Amerikaanse centrale bank (nog los van andere centrale banken).
De rally in perspectief
Zekerheid bestaat niet in de financiële wereld, maar het idee van deze aandeelhoudersbrief is om de koersstijgingen van het afgelopen kwartaal in perspectief te zetten. Het is verleidelijk om je te laten meeslepen in optimisme en hype, maar daar zijn we niet van bij De Aandeelhoudersbrief.
Om te beginnen gaan we terug naar 2008, het jaar van de Kredietcrisis. Na het omvallen van het Amerikaanse investeringsbank Bear Stearns dacht de markt dat het zwaarste deel van de crisis voorbij was. In de twee maanden daarna klom de S&P 500 met 15 procent omhoog.
In de 10 maanden daarna werd duidelijk dat de ellende helemaal niet voorbij was en viel de S&P 500 met meer dan 50 procent naar beneden. Dat plaatst de huidige rally van de Amerikaanse aandelenindex al wat meer in perspectief.
De relatief hoge rente van ~5 procent bracht tot nu toe de Amerikaanse en Europese bankensector aan het wankelen, met als resultaat het omvallen van Silicon Valley Bank, Signature Bank en de noodzakelijke overname van Credit Suisse door UBS.
Het is nog niet duidelijk of de ‘bankencrisis’ doorzet, maar het is duidelijk dat het financiële systeem piept en kraakt door de renteverhogingen van centrale banken. Niemand weet wat er verder gaat breken, maar de vastgoedmarkt, schaduwkredieten, de consumptie, kredietverstrekking door banken of de winsten van bedrijven, zijn in theorie allemaal kandidaten.
Wat dat betreft ben ik momenteel zeer voorzichtig met investeren. Met name voor de Amerikaanse aandelenindices zijn de omstandigheden op dit moment niet optimaal. Zelfs als de Federal Reserve (Amerikaanse centrale bank) pauzeert op de huidige rente van 4,75 - 5,00 procent en later in 2023 de rente verlaagt naar 4 procent, zijn de huidige waarderingen van bedrijven in de S&P 500 en Nasdaq hoog.
Aandelen zijn duur
Aandelen zijn in essentie niets meer dan machines die geld voor je verdienen. Als de onderliggende bedrijven geen geld verdienen, dan is het een kwestie van tijd voordat de aandelen waarde verliezen. Volgens Standard & Poor’s liggen de TTM operating earnings voor de S&P 500 op ongeveer 197 dollar.
TTM staat voor Trailing Twelve Months. Dit is een financiële maatstaf die wordt gebruikt om het operationele inkomen van een bedrijf (in dit geval de S&P 500) over 12 maanden te meten.
Als we vervolgens die 197 met 16 vermenigvuldigen, dan komt daar een score van 3.152 punten uit voor de S&P 500, terwijl de huidige koers van de index op 4.124 punten ligt. Wat dat betreft kunnen we stellen dat de S&P 500 op dit moment behoorlijk overgewaardeerd is.
We vermenigvuldigen de TTM operating earnings van de index met 16, omdat beleggers dit vaak als vuistregel gebruiken om te berekenen wat ze voor een financieel instrument willen betalen. Het is dus een snelle manier om te bekijken of een aandeel over- of ondergewaardeerd is.
Zelfs als we de TTM operating earnings van de S&P 500 die men aan het einde van 2023 verwacht met 16 vermenigvuldigen ziet het er niet fraai uit. Dat zou uitkomen op 218 x 16 = 3.488. Nog altijd een verschil van bijna 700 punten.
In de bovenstaande grafiek zien we dat de S&P 500 over het algemeen een P/E verhouding van 12x of lager heeft op het moment dat de inflatie boven de 5 procent ligt. Op dit moment ligt de P/E van de S&P 500 op 19,17 terwijl de consumentenprijsindex (CPI) op 6,0 procent ligt.
In de bovenstaande grafiek van Ed Yardeni zien we een mooie afspiegeling van het sentiment door de jaren heen. De groene lijn vertegenwoordigt het bearish (negatieve) sentiment. In de laatste bearmarkt is dat sentiment slechts opgelopen tot 45 procent van de markt.
Zowel in de jaren 80 en 90 als in 2008 klom dit percentage een stuk hoger op tijdens de kritieke momenten. Op dit moment ligt het percentage zelfs op 26,8 procent. Wat dat betreft lijkt de markt zich alweer op te maken voor een nieuwe bullmarkt. Persoonlijk moet ik het nog maar zien.
Gisteren kwam bijvoorbeeld de ISM Manufacturing PMI binnen voor de Verenigde Staten op een score van 46,3. Deze indicator meet de gezondheid van de Amerikaanse industrie. Alles onder de 50 wijst in principe in de richting van een recessie. De meeste analisten hadden ingezet op een score van 47,5 terwijl er dus een 46,3 op de schermen verscheen.
Daarnaast maakte de OPEC+ deze week bekend dat het tot het einde van 2023 de dagelijkse olieproductie met 500.000 vaten verlaagd. Als gevolg daarvan schoten de olieprijzen omhoog en dat helpt de Verenigde Staten ook niet in het gevecht tegen de inflatie. Wat dat betreft kunnen we deze beslissing van Saudi-Arabië echt zien als een middelvinger naar Amerika en het Westen.
Alles bij elkaar zijn er voor mij teveel factoren die niet in het voordeel van een bullmarkt spreken voor risico-assets. In afwachting van lagere koersen houd ik de hand nog een beetje in de knip. Momenteel gaan 50 procent van mijn inkomensreserves richting assets die ik voor de lange termijn wil vasthouden (bitcoin, goud, aandelen) en houd ik de overige 50 procent aan in fiatgeld en staatsobligaties.
Ik heb het idee dat de bearmarkt nog een staart krijgt. Op het moment dat er een recessie uitbreekt (en die kans lijkt groot) dan vluchten mensen in eerste instantie naar Amerikaanse dollars. Daarmee moeten ze immers de rekeningen betalen.
Vervolgens beginnen centrale banken met de renteverlagingen en mogelijk met nieuwe opkoopprogramma’s om de economie te stimuleren. Dat is op de lange termijn weer goed voor risico-assets. Op de korte termijn leg ik dus wat meer de focus op fiatgeld om vervolgens tijdens de eventuele recessie goedkoper in te stappen in de risico-assets waar ik op de lange termijn in geloof.
Dat was het alweer voor deze week. Hartelijk dank voor het lezen van De Aandeelhoudersbrief en graag tot de volgende editie.